Provincie: GroenLinks neemt rol van D66 over

door John Spijkerman
21 maart 2019om 16:14u

johnspijkerman.jpg

Het volk heeft gesproken, maar wat wil het volk in de provincie Utrecht? Niet alleen de komeetachtige opkomst van Forum voor Democratie (FvD) bij de Provinciale Statenverkiezingen valt in het oog. Maar dat GroenLinks procentueel de grootse partij in de provincie Utrecht is geworden, is vanuit het oogpunt van politieke macht misschien nog wel belangrijker. GroenLinks heeft de rol van D66 overgenomen, verdubbelt in zetelaantal, en is met afstand de grootste linkse en groene partij. GroenLinks neemt nu het voortouw in de onderhandelingen en zal dat willen vertalen in een collegeprogramma waarin het accent zal liggen op groen, circulaire economie en duurzaamheid. Gaat dat iets betekenen voor de westelijke rondweg in Amersfoort?

Nu de kruitdampen wat zijn opgetrokken wordt ook duidelijk dat de huidige coalitie van VVD, D66, GroenLinks en CDA weliswaar drie zetels verliest, maar gewoon een nipte meerderheid behoudt in de Provinciale Staten van Utrecht. Van de 29 zetels, houdt de coalitie er 26 over. Een zetel meer dan nodig is voor een meerderheid. De vraag is of die nipte meerderheid voldoende is voor een stabiel provinciebestuur. En of GroenLinks zal inzetten op voortzetting van de huidige coalitie of misschien op zoek gaat naar een vijfde coalitiepartij. 

Wat verder opvalt is dat het electoraat verder versnipperd is in Utrecht. In de nieuwe Staten van Utrecht komen straks dertien partijen. Nu zijn dat er nog elf. Nieuwkomers zijn Denk en Forum voor Democratie. Het provinciale, lokale U 26 Gemeenten heeft de kiesdrempel niet gehaald. 

Bram van Ojik

Als grootste partij mag GroenLinks het voortouw nemen in de coalitieonderhandelingen. Dat je de grootste bent, is een belangrijk voordeel bij de coalitieonderhandelingen, waardoor een nieuw college zonder deelname van GroenLinks ondenkbaar lijkt. De VVD moet afwachten. Inmiddels wordt de naam van GroenLinkser Bram van Ojik genoemd als collegeonderhandelaar. De machtspositie die GroenLinks nu inneemt zal de partij ongetwijfeld willen verzilveren in een coalitieprogramma waarin begrippen als energietransitie, circulaire economie, maar ook ‘groene en duurzame’ woningbouw centraal staan.

Eerst nog wat koele cijfers. 

GroenLinks verdubbelt en is procentueel de grootste partij in de provincie geworden, net iets groter dan de VVD. Beide partijen krijgen acht zetels. De VVD verliest een zetel. Forum voor Democratie (FvD) is de grote onbekende in de provincie en krijgt zes zetels. Een indrukwekkend en opvallend resultaat. De zetelwinst van FvD gaat ten koste van PVV, SP, maar ook VVD en CDA. Afgaande op het verkiezingsprogramma van FvD lijkt een samenwerking met GroenLinks uitgesloten. Het betekent waarschijnlijk dat FvD straks is veroordeeld tot een rol als grootste oppositiepartij in de provincie.

Het CDA verliest een zetel, maar behoudt er vijf. Belangrijker is dat de Christendemocraten zicht houden op deelname aan het provinciebestuur. Het CDA krijgt net zoveel zetels als D66 dat vier zetels verliest. De Democraten worden afgestraft en komen uit op 5 zetels. De verdubbeling van het zetelaantal van GroenLinks gaat vooral ten koste van D66. Het doet de vraag rijzen of een partij die vier zetels verliest, beloond moet worden met deelname in een nieuw college. Maar die vijfde zetel voor D66 kan weleens belangrijk zijn in de zoektocht van GroenLinks naar een ‘stabiele’ meerderheid. 

Afgestraft

De PvdA verliest een zetel en gaat terug naar vier. De ChristenUnie doet het goed, wint een zetel, krijgt er nu vier en solliciteert eigenlijk nadrukkelijk naar een plaats in een nieuw te vormen college. Qua ‘groen en duurzaam’ verkiezingsprogramma zou de partij goed passen bij GroenLinks. Wat verder opvallend is dat zowel SP als PVV worden gehalveerd. Beide partijen weten niet te profiteren van de onvrede onder het electoraat, maar worden zelfs flink afgestraft en krijgen allebei twee zetels. En dan de Partij voor de Dieren die haar twee zetels behoudt en drie partijen - Denk, 50 Plus en SGP – die alle drie met één zetel plaatsnemen in de nieuwe Provinciale Staten van Utrecht.

Het politieke landschap in de provincie Utrecht is na de verkiezingen verder versnipperd, maar eigenlijk zou de huidige coalitie van GroenLinks, VVD, CDA en D66 gewoon verder kunnen. De vraag is vooral met welke partijen GroenLinks een groen en duurzaam collegeprogramma wil opstellen en uitvoeren. Of dat wordt geprobeerd het bestuurlijk draagvlak in de provincie verder te vergroten door een vijfde partij bij de coalitievorming te betrekken.

Ten slotte nog even Amersfoort. 

De discussie over de westelijke ontsluiting in Amersfoort lijkt GroenLinks geen parten te hebben gespeeld. Met ruim 17 procent van de stemmen werd de partij ook in Amersfoort het grootst. Interessant is wel of GroenLinks in de provincie Utrecht nog iets wil doen aan die westelijke rondweg. In het provinciale verkiezingsprogramma staat dat GroenLinks vindt dat meer asfalt niet nodig is en dat de partij vindt dat er betere oplossingen zijn voor de westelijke ontsluiting. Misschien dat dit programmapunt van GroenLinks nog terugkeert in de onderhandelingen …..

bijsluiter

Journalist John Spijkerman volgde voor De Stadsbron de provinciale verkiezingen, met Amersfoort als invalshoek. Zijn artikelen zijn mede mogelijk gemaakt door subsidie van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek.

    nog geen reacties

(maak u bekend met uw volledige naam)

opmerkingen

Steun de Stadsbron!

U steunt ons met een gift via IDeal al met een bedrag vanaf 2 euro per artikel.

Draag bij!