Stichting Bootvluchteling vroeg me of ik als vrijwilliger medisch werk zou willen doen in het vluchtelingenkamp Moria op Lesbos.
Als arts (ex-tropenarts, ex-huisarts) en als mensenrechtenactivist voelde ik daar wel voor. Het is daar immers de ‘grens van Europa’, waar vluchtelingen vastlopen op hun vluchtpoging naar Europa, mede dankzij de Turkije-deal.
Ik noem mezelf maar ‘grensdokter’, want dat is het: werken op de grens, verhalen horen over traumatische en dodelijke grensovergangen, werken ‘aan de grens’ omdat niet alles kan wat je zou willen en wat eigenlijk zou moeten kunnen …
In juli van dit jaar ben ik voor twee weken naar Lesbos vertrokken. Nu ben ik terug voor een periode van drie weken. Ik zal, net als de vorige keer, periodiek verslag van mijn belevenissen doen in de Stadsbron.
Twee steekincidenten na sluitingstijd
Foto van onrust in Moria eerder dit jaar,
na een brand waarbij twee mensen omkwamen.
Sinds een week ben ik weer terug op Lesbos en ik heb inmiddels vier diensten in de kliniek meegedaan. Er is veel herkenbaar hetzelfde, maar ook wel veel is veranderd. De grootste verandering is dat het kamp Moria veel groter is geworden; er zijn met bijna 14.000 bewoners tweemaal zoveel vluchtelingen als in juni.
Een enorme hoeveelheid tenten is bijgeplaatst in de olive groove naast het kamp, en je ziet ook heel veel tentjes van het soort waarin toeristen met misschien twee mensen een paar dagen kamperen. Daar wonen dan hele gezinnen: te weinig ruimte, gebrek aan privacy, gebrek aan voldoende toilet- en wasvoorzieningen. De food row waar men driemaal daags gratis eten kan halen, is altijd druk en een plek van ruzies en gevechten, want met het toegenomen aantal vluchtelingen is de hoeveelheid voedsel niet evenredig toegenomen.
Het is wonderbaarlijk om te zien en mee te maken hoe veel mensen onder deze omstandigheden toch hun waardigheid weten te behouden.
Het kamp is ook een leefgemeenschap met marktjes, kappers en andere bedrijfjes. Er zijn ook oase’s van rust, zoals de school of hope en connect by music voor kinderen.
Lesbos heeft 90.000 inwoners, en daarbij dus 16.000 tot 17.000 vluchtelingen, verdeeld over dit grote kamp en een paar kleine kampen. Als je dat vertaalt naar Amersfoort, dan zouden en op 160.000 inwoners dus ongeveer 40.000 vluchtelingen bijkomen.
Het werk in de kliniek is vergelijkbaar met in juni: dagelijks worden er tussen 150 en 200 mensen gezien.
Gisteravond was de kliniek op tijd, om 23.00 uur, klaar en schoon. Het team stond op het punt te vertrekken, toen er kort na elkaar twee slachtoffers van steekincidenten binnenkwamen. Jongemannen die in een ruzie met een mes of pin gestoken waren; de een in de buik, de andere in de borst. In afwachting van de ambulance haalden we dus alles weer uit de kast: infusen, zuurstof.
De man met de steekwond in de borst was er slecht aan toe en leek met shock, trage hartslag en stuwing een harttamponade (bloed in hartzakje) te hebben. Een triest einde van de dienst, met een patiënt die – op weg naar Europa - mogelijk de grens van de dood overgaat.