Stichting Bootvluchteling vroeg me of ik als vrijwilliger medisch werk zou willen doen in het vluchtelingenkamp Moria op Lesbos. Als arts (ex-tropenarts, ex-huisarts) en als mensenrechtenactivist voelde ik daar wel voor. Het is daar immers de ‘grens van Europa’, waar vluchtelingen vastlopen op hun vluchtpoging naar Europa, mede dankzij de Turkije-deal.
In juli van dit jaar ben ik voor twee weken naar Lesbos vertrokken. Nu ben ik terug voor een periode van drie weken. Ik doe, net als de vorige keer, periodiek verslag van mijn belevenissen in de Stadsbron.
Nazer is twee keer uit Afghanistan gevlucht
De vijftiger Nazer heeft een wel heel bijzonder verhaal. We spreken met elkaar in het Nederlands, dat hij goed beheerst. Hij is namelijk in 2006 naar België gevlucht, met zijn vrouw.
Hij heeft daar jarenlang gewoond en gewerkt in de schoonmaakbranche. Eén van de redenen om indertijd weg te gaan uit Afghanistan was dat hij een zeer autoritaire schoonvader heeft, die ook een functie heeft als voorzitter van een Taliban-rechtbank, zoals hij het zegt.
Die schoonvader maakte altijd problemen in de familie en doet dat nog steeds.
In 2013 kreeg hij een telefoontje van zijn broer die hem vertelde dat er ernstige familieproblemen waren, waarvoor hij naar huis moest komen. Hij had wel zijn twijfels maar kon uiteindelijk de druk van zijn broer en familie niet weerstaan. Met zijn Belgische ID-kaart op zak (‘een veilig idee’) ging hij naar Afghanistan terug.
Maar daar kreeg hij meteen weer problemen, vooral met zijn schoonvader, die hem zijn ID-kaart afpakte en martelde. Hij toont me een foto van zijn kapotgeslagen vingers. Ook het feit dat hij eerder gevlucht was een probleem geworden, naast de confrontatie met de Taliban.
In 2017 vluchtte hij naar Iran en wachtte daar op zijn vrouw. Toen die aangekomen was, reisden ze verder naar Turkije en vervolgens naar Lesbos. Omdat hij geen Belgische ID-kaart meer heeft, is hij weer terug bij af.
Kan België er niets aan doen? vraag ik. Hij heeft een bericht naar de Belgische ambassade in Athene gestuurd en kreeg als antwoord dat hij welkom is om daar zijn verhaal te doen, zodat ze kunnen kijken of hij een nieuwe ID-kaart kan krijgen.
Maar ja, dan moet hij eerst van Lesbos naar het vasteland zien te komen. En dat betekent, zoals iedereen hier weet, heel lang wachten.