Politieke ruis 4. Rondjes rijden op de rotonde

door John Spijkerman
10 mei 2019om 13:25u

De gemeente Amersfoort worstelt met de juiste aanpak voor rotonde De Nieuwe Poort bij het Eemplein. Anderhalf jaar geleden werden in een raadsvoorstel grote infrastructurele maatregelen aan de rotonde - geschatte kosten tussen de 30 en 40 miljoen euro - onvermijdelijk genoemd. De raad gaf de opdracht twee varianten met tunnelbak verder uit te werken. Dinsdagavond worden raadsleden in het Eemhuis bijgepraat over de stand zaken. Zij horen dat die twee varianten nu van tafel zijn. Tijdens de presentatie staat een alternatief scenario centraal, waarin de rotonde niet ingrijpend op de schop gaat. Het is in ieder geval een stuk goedkoper dan aanvankelijk begroot. Maar de grote infrastructurele maatregelen worden verschoven naar onder meer het Soesterkwartier, de Kop van Isselt en de Kwekersweg.

 Dinsdagavond, net voor zeven uur, bezoeken raadsleden en belangstellenden onder leiding van wethouder Buijtelaar en ambtenaren de rotonde bij het Eemplein. Het is niet het drukste tijdstip, maar toch zien we hoe een fietser bijna op de rotonde wordt geschept. De aanwezigheid van fietsers, voetgangers, auto’s en bussen op de rotonde is een groot probleem. Het leidt tot gevaarlijke situaties en tot ongelukken. Albert Nauta van Royal Haskoning DHV vertelt over te veel prikkels op de rotonde. ,,Je wordt continu geprikkeld hier. Iemand die last heeft met rijden, vindt het hier eigenlijk te druk.’’

De verkeersveiligheid is een van de redenen om wat aan de rotonde te doen, maar ook is er de toenemende verkeersdruk en de wens om de binnenstad in de toekomst bereikbaar te houden. En dan zijn er ook nog de ambitieuze woningbouwplannen van de coalitiepartijen in en rond het stadscentrum. De bouw van duizenden woningen bij het Trapezium, de Wagenwerkplaats en de hoogbouwtorens bij de Nieuwe Stad en de Kop van Isselt leiden tot verdere toename van de verkeersdruk. De vraag is of al die bouwplannen wel doorgang kunnen vinden als de doorstroming of afwikkeling van het verkeer niet op orde is. ,,Rotonde De Nieuwe Poort zien wij als een belemmering in de binnenstedelijke verdichting van met name Eem en Spoor’’, zegt ambtenaar Willem van der Stelt tijdens zijn presentatie in het Eemhuis. Op de derde verdieping bij Archief Eemland in het imposante cultuurhuis aan het Eemplein, informeert hij raadsleden en belangstellenden hoe de plannen voor Amersfoorts’ drukste rotonde zich de afgelopen anderhalf jaar hebben ontwikkeld.

Ruis 4 Van der Stelt.jpg

Senior adviseur Beleid en Strategie Willem van der Stelt, werkzaam bij Stad & Ontwikkeling. 

Een ‘tussentijdse voorlichting over de voortgang’, noemt wethouder Buijtelaar het. Raadsleden worden ‘bijgepraat’ waarom het college afwijkt van het eerdere raadsvoorstel. Want de presentatie laat een heel ander beeld zien dan wat in november 2017 met de gemeenteraad is afgesproken. Wat meevalt, zijn de kosten. In tegenstelling tot eerdere scenario’s met kostenplaatjes oplopend tot 40 miljoen euro, kost de nu geschetste aanpak 19 miljoen euro. Een stuk goedkoper dus. Maar hoe toekomstvast is deze nieuwe oplossing? En wat betekenen de nieuwe infrastructurele ideeën voor de verkeersdrukte en leefbaarheid in het Soesterkwartier en bij Jeruzalem en Jericho? Duidelijk is dat er geen ingrijpende veranderingen plaatsvinden aan de rotonde, behalve dat op de lange termijn de Groningerstraat wordt afgesloten. De grote infrastructurele maatregelen vinden plaats op andere plekken in de stad: het Soesterkwartier, Koppel en de Kop van Isselt.

Als er niets gebeurt, dreigt rotonde De Nieuwe Poort steeds verder op slot te gaan. Met de te verwachten toename van het verkeer de komende jaren, zullen er sowieso vaker files staan op de Stadsring en op de Amsterdamseweg. En de aangekondigde bouw van duizenden woningen op het Trapezium, in de Nieuwe Stad, de Wagenwerkplaats en de Kop van Isselt, vergroot de verkeersdruk. De rotonde is de bottleneck. Nietsdoen betekent een verkeersinfarct voor het centrum van Amersfoort. Maar al te ingrijpende plannen met extra tunnelbakken op de Eemlaan en Piet Mondriaanlaan of zelfs drie lagen verkeer boven elkaar op deze plek is ook niet aantrekkelijk. Niet alleen omdat de rotonde fungeert als entree naar het stadshart van Amersfoort en een uitstraling à la Prins Clausplein in Den Haag als stadsentree niet tot de verbeelding spreekt, maar ook omdat dergelijke uitgebreide infrastructurele plannen financieel flink in de papieren lopen.

In vorige rapporten zijn bedragen genoemd van 40 tot 60 miljoen euro. Dat geld heeft Amersfoort niet. En dan is er ook nog de verkeerstechnische chaos waar Amersfoort mee te maken krijgt in de twee jaar die naar verwachting nodig zijn om een dergelijk ingrijpend infrastructureel traject uit te voeren en de negatieve gevolgen daarvan voor de middenstand. Voor wethouder Buijtelaar en zijn ambtenaren is het middel erger dan de kwaal. Daarom wordt gekozen voor een andere insteek.  Het vooruitzicht dat de binnenstad, het Eemplein en het Oppidium twee jaar lang niet of slecht bereikbaar zijn, is onverteerbaar. Tegelijkertijd mogen toekomstige bouwplannen geen gevaar lopen door de slecht functionerende verkeersafwikkeling. Daarom is er gezocht naar een alternatief. Maar wat gaat er dan wel gebeuren om een verkeersinfarct te voorkomen en de verkeersdruk op de rotonde te verminderen?

Het toverwoord lijkt het omleiden van verkeer dat niet per se op de rotonde moet zijn. Want als er geen verkeer bijkomt, is het probleem minder groot. Maar hoe ga je dat aanpakken? Daarom wordt er behalve naar de rotonde zelf heel nadrukkelijk gekeken naar de verkeersafwikkeling in de directe omgeving. Daarmee wordt de discussie over rotonde De Nieuwe Poort uitgebreid naar het Soesterkwartier, De Nieuwe Stad, Jericho en Jeruzalem en de Kop van Isselt.

De maatregelen vallen binnen drie categorieën: korte termijn maatregelen die binnen 2 jaar worden uitgevoerd, middellange termijn maatregelen waarvoor een periode geldt van tussen de 2 en 5 jaar en lange termijn maatregelen waarvoor tien jaar geldt.

Voor de korte termijn komen er maatregelen om de rotonde verkeersveiliger te maken. Er komen ruimere bochten op de fietspaden, waardoor de zichtbaarheid van en voor fietsers vergroot. De langzame verkeersoversteek voor fietsers en voetgangers aan de kant van de Stadsring verdwijnt en over het Trapeziumterrein langs de spoorbrug komt een fietspad dat aansluit op de Gaslaan. Fietsers kunnen de rotonde wel in twee richtingen blijven nemen. Visuele prikkels op de rotonde worden weggehaald. De rotonde moet Voor de korte termijn maatregelen wordt bij de kadernota een budget van 1 miljoen euro gevraagd.

Bij de middellange termijnmaatregelen staat capaciteit en doorstroming centraal. Een van deze maatregelen is de uitgang van de parkeergarage bij het Oppidium te verplaatsen naar de Groningerstraat. Maar of dat haalbaar is, is een tweede… Er wordt ook geprobeerd zoveel mogelijk fietsverkeer van de rotonde te halen. Korte en middellange termijnmaatregelen kosten samen 4 miljoen euro. Verder willen de plannenmakers het verkeer voor de Nieuwe Stad niet meer afwikkelen via de Eemlaan, maar omleiden via een nieuw aan te leggen verkeersontsluitingsweg voor de Kop van Isselt.

Voor de lange termijn wordt gedacht aan het afsluiten van de Groningerstraat. En om het Soesterkwartier vervolgens te ‘beschermen’ tegen een te grote toename van verkeer, wordt gesproken over het inrichten van de Noordewierweg als 30 kilometerzone en het aanleggen van een nieuwe ontsluitingsweg via Puntenburgerlaan of Dollardstraat naar de Amsterdamseweg.

Volgens wethouder Buijtelaar wordt er bij de kadernota een budget gevraagd van 1 miljoen voor veiligheidsmaatregelen voor de korte termijn. En een eventueel akkoord gaan met de korte termijn maatregelen, betekent volgens hem nog niets voor een eventueel akkoord gaan met het raadsvoorstel. Maar er zijn anderen die vinden dat er wel degelijk wordt voorgesorteerd op het raadsvoorstel. Op een later moment wordt de gemeenteraad in een raadsvoorstel officieel gevraagd het groene licht te geven voor de nieuwe koerswijziging met bijbehorende lange termijn financiering van 15 miljoen euro. De kosten van alle maatregelen bedragen in totaal zo’n 19 miljoen euro.

Alhoewel er nog geen uitgewerkt plan en raadsvoorstel op tafel ligt, zijn de gevolgen van de genoemde maatregelen groot, realiseert ook wethouder Buijtelaar zich. Ook voor het Soesterkwartier waar een ontsluitingsweg over de Puntenburgerlaan of Dollardstraat zou moeten worden aangelegd richting Amsterdamseweg. En voor de Koppel, waar wordt aangegeven de Kwekersweg bij Jeruzalem/Jericho eventueel aan te sluiten op de ringweg Koppel.

Ruis 4 Rotonde.jpg

Niet iedereen is blij met deze bijzondere informatieronde in het Eemhuis. SP-raadslid Rob Molenkamp beklaagt zich over het ontbreken van ambtelijke stukken. Hij foetert hoe hij een mening kan geven, als hij vooraf geen enkele informatie heeft gekregen en zich niet heeft kunnen voorbereiden? ,,We hebben geen data. Die willen we nu of straks hebben, want anders wordt het luchtfietserij. Het grote beeld is dat er een paar duizend mensen met auto’s bij komen. Dat is een hartinfarct voor de stad. Dat weten ze nu al, maar dat ontkennen ze’’, meent Molenkamp. 

En is goedkoop niet duurkoop, vragen oppositiepartijen SP en Amersfoort 2014 zich af. Want waar zijn de doorrekeningen die ten grondslag liggen aan de nieuwe denkwijze en wordt er rekening gehouden met de vele duizenden woningen die er nog gebouwd moeten worden in het gebied?  Volgens Van der Stelt zijn er doorrekeningen, wordt er rekening gehouden met toekomstige ontwikkelingen en krijgt iedereen die als er een raadsvoorstel ligt. Buitengewoon fractielid Jan Gerritsjans van Amersfoort 2014 zegt zich geen goede mening te kunnen vormen over of het een goed voorstel is. ,,Ik kan het niet toetsen. Het is goedkoper, maar of het beter is. Dat weten we niet.’’ Rob Molenkamp is niet overtuigd. ,,Je moet grootstedelijk denken als je grootstedelijk bouwt. Dat grootstedelijk denken betekent dat je een plan hebt voor je infrastructuur. Dat plan is er niet.’’

Met deze presentatie ligt er nog geen concreet plan voor de rotonde, maar is er wel een denkrichting aangegeven. Het wachten is op het concrete raadsvoorstel, maar dat kan nog wel even duren, laat voorzitter Dirk Joost van Hamersveld dinsdagavond weten.  De worsteling duurt voorlopig dus nog voort…

bijsluiter

John Spijkerman werkte van 2005 tot 2013 als politiek verslaggever en redacteur voor nieuwsblad De Stad Amersfoort. Daarna was hij van 2014 tot 2018 raadslid in Leusden. Hij is sinds begin 2019 als politiek analist verbonden aan de Stadsbron. Dit artikel is mogelijk gemaakt met een subsidie van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek en de gemeente Amersfoort.


    nog geen reacties

(maak u bekend met uw volledige naam)

opmerkingen

Steun de Stadsbron!

U steunt ons met een gift via IDeal al met een bedrag vanaf 2 euro per artikel.

Draag bij!