Het was ongekend lang wachten op het Amersfoortse coalitieakkoord, maar het vrijdag naar buiten gebrachte resultaat is er naar. Na acht lange jaren van bezuinigen en gebrek aan politieke durf, presenteert het college een ongekend ambitieus programma voor de periode 2018 - 2022.
Makkelijk maakt de coalitie van D66, VVD, GroenLinks en CU het zichzelf niet. Er is gekozen voor een dubbele doelstelling: de stad klaar maken voor twintig procent meer inwoners en dito werkgelegenheid en tegelijk de stad ingrijpend verduurzamen en aan een veel schoner leefklimaat helpen. Doorgaans verdragen economische groei en een beter milieu elkaar slecht, al zijn er studies die stellen dat deze zaken elkaar prima kunnen versterken.
De vraag naar het waarom van aardgasvrije renovatie, energieneutrale nieuwbouw of circulaire afvalverwerking hoeft niet te meer te worden gesteld. Dat is inmiddels duidelijk voor iedereen die geen Trump heet. Heel wat minder vanzelfsprekend is de keus voor doorgroeien met nog eens 30.000 inwoners. Het argument dat het coalitieakkoord aanvoert, is al te makkelijk: omdat er mensen en bedrijven zijn die zich heel graag in Amersfoort willen vestigen. Er ligt een nota Regionale Ruimtelijke Visie Regio Amersfoort, maar daar wordt niet eens aan gerefereerd. En terecht, het is niet meer dan een ambtelijke poging om tot enige afstemming te komen bij de bouwambities in deze regio.
Zo’n ingrijpend besluit zou gebaseerd moeten zijn op de uitkomst van een brede, landelijke discussie. Hoe wenselijk is nog meer opeenhoping van bedrijvigheid in de Randstad? Ligt het niet meer voor de hand om prioriteit te geven aan het versterken van het woon- en werkklimaat van de krimpprovincies Groningen, Friesland, Zeeland en Limburg? Opdat de lusten en de lasten evenwichtiger over het land worden verdeeld. Daarbij is het twijfelachtig of de opstellers van het coalitieakkoord wel namens hun kiezers spreken. Zitten de burgers op een dergelijke omvangrijke uitbreiding van de stad te wachten of is dit iets dat vooral bestuurders willen? Volgens een lijstje van de Atlas van de Gemeenten behoren Amersfoorters tot de gelukkigste mensen van Nederland, en dat heeft ongetwijfeld te maken met de menselijke maat die hun stad biedt.
Los van deze kanttekening, de keus voor dubbele groei wordt wel met politieke lef uitgewerkt. Meer bewoners op een relatief klein oppervlak kan niets anders betekenen dat je de hoogte in moet. Het nieuwe college doorbreekt de koudwatervrees voor een ‘Manhattan aan de Eem’ die de stad zo lang in de greep heeft gehouden. Als meest geschikte gebied voor een nieuwe woonwijk nabij de binnenstad wordt terecht de Kop van Isselt aangewezen. Aan het ROVA-afvalterrein gaat niets verloren, al blijft het wel een noodzakelijke voorziening. Voor de verplaatsing is circa 8 miljoen nodig, een bedrag waar het college nog dekking voor moet zien te vinden.
De coalitie begrijpt dat bij meer inwoners het voorzieningenniveau niet achter kan blijven. De theaters en de festivals kunnen zich gezamenlijk met jaarlijk 1 miljoen versterken, een bedrag dat ook voor de sportfaciliteiten beschikbaar komt. Meer bewoners betekent dat je (nog) aantrekkelijk wordt als vestigingsklimaat voor ondernemers. Als het aan het college ligt, komt de uitbreiding van horeca en winkeltjes op de route van Centraal Station naar de binnenstad. Een logische keus. Met meer groen en de herinrichting van het stationsgebied worden de ondernemers verleid om dit doodse stukje stad dan eindelijk eens tot leven te brengen.
Mooie plannen zijn niks waard zonder geld om te investeren. Met onder meer 7,5 miljoen voor de energietransitie, 3 miljoen voor een bomenfonds en 4 miljoen voor het natuurlijk inpassen van zonnevelden in Vathorst Noord/’t Hammetje hoeft een betere leefomgeving met meer mensen en bedrijvigheid geen utopie te zijn.
Het sociale domein laat de coalitie op zijn beloop. Opmerkelijk, omdat er miljoenentekort wordt verwacht bij de jeugdzorg, de thuishulp en de steun aan mensen met een arbeidsbeperking. Een efficiëntere organisatie kan volgens het akkoord deels uitkomst bieden, en verder wordt er een positieve draai verwacht van de uitkomst van een onderzoek. Niet echt geruststellend voor iedereen die van van zorg afhankelijk is, al garanderen de opstellers dat de kwaliteit van de zorg niet in het geding komt. Opvallend weinig woorden worden er besteed aan inspraak en de burgerparticipatie, stokpaardjes van eerdere coalities. Het wachten is op de Omgevingswet. Regelgeving rond ruimtelijke ordening en leefomgeving wordt vereenvoudigd met vooralsnog onduidelijke gevolgen voor het participatieproces.
Tot slot de grootste verrassing van het coalitieakkoord: de renovatie van het huidige Stadhuis gaat waarschijnlijk niet door. Wethouder Tigelaar (CU) is voor zijn volgende collegeperiode van dit dossier gehaald en zijn opvolger Willem Jan Stegeman (D66) gaat onderzoek doen naar ‘nieuwbouw elders’. Het wordt terloops vermeld: elders. Zo terloops, dat je bijna zou vergeten om je af te vragen wat de toekomst dan wordt van de huidige locatie aan de Stadsring. Die kaart houdt het college tegen de borst. Een geheel nieuw stadhuis komt er in elk geval niet, dat komt ‘elders’.
Papier is geduldig. Tussen droom en daad... De Stadsbron houdt de komende vier jaar de vinger aan de pols. Maken de wethouders de ambities waar of stranden zij in goede bedoelingen. Beleid blijft mensenwerk.