tags:
1 reactie

Miljonair in de zorg? Fluitje van een cent.

door Siem Eikelenboom
22 oktober 2019om 7:53u

Stichting Vitaal Zorg, PrivaZorg, Nedahuis, Bijzondere Zorg Midden-Nederland. Zorgbedrijven waar De Stadsbron eerder over schreef en waar het nodige mis was. Een beschouwing als einde van een serie over zorgbedrijven die een contract met de gemeente Amersfoort hadden of hebben en waar bestuur en politiek het flink laten afweten.

Om maar met een positieve boodschap te beginnen: nee, het is niet alleen in de regio Eemland mis met het ethisch besef van bestuurders in de zorg. Het probleem speelt in heel Nederland en wordt gevoed door bestuurders en politici die weliswaar af en toe gratuit ach en wee roepen als er weer eens een schandaal door de media wordt onthuld maar die het laten afweten als echte maatregelen moeten worden genomen.


Hoofdkantoor Vitaalzorg

Om het geheugen op te frissen: bij stichting Vitaal Zorg was het zo’n zootje dat het college september 2018 de erkenning introk. Dat klinkt als een stevige ingreep maar eind 2015 won Vitaal Zorg nog een opdracht van de gemeente Amersfoort hoewel de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) in oktober 2015 een vernietigend rapport over deze zorgaanbieder had gepubliceerd.

Nedahuis, dat zorg levert aan migranten en vluchtelingen, handelde in strijd met de wet door geen openheid te bieden over het salaris van zijn directeur. PrivaZorg, een landelijk opererende thuiszorgorganisatie waarvan het hoofdkantoor in Amersfoort staat, bleek voor de oprichters, een Amersfoorts echtpaar, een kip met gouden eieren. Toen zij in 2013 hun aandelen verkochten, hadden zij minimaal 14,2 miljoen euro aan PrivaZorg verdiend, zo bleek uit een onderzoek dat ik samen met collega Marco Visser van Trouw uitvoerde voor onderzoeksplatform Follow The Money. In april 2019 plaatste de IGJ PrivaZorg onder verscherpt toezicht toen bleek dat het bestuur 12 miljoen euro als dividend uit het bedrijf wilde halen.

Bijzondere Zorg Midden-Nederland in Zeist opereert al ruim drie jaar zonder raad van commissarissen. Daarmee handelt het bedrijf in strijd met de wet, de eigen statuten en de Governance Code Zorg (die allemaal regels stelt aan goed bestuur). De bestuurder van BZMN heeft intussen in haar eigen holding ruim een miljoen euro aan eigen vermogen opgebouwd.

Hoe verschillend ook: deze zaken hebben een kenmerk gemeen: een bedrijfsstructuur die het toezicht op de zorg bemoeilijkt. De structuur van PrivaZorg was zo complex dat zelfs de eigen toezichthouders niet wisten hoe het bedrijf in elkaar stak.

foto1.JPG
Hoofdkantoor Privazorg

Voor de genoemde bedrijven geldt dat ze een contract hebben met de gemeenten in de regio Eemland die zorg gezamenlijk inkopen. Bovengenoemde affaires roepen vragen op over het gemeentelijke toezicht op zorgbedrijven.

Op 1 januari 2015 werden gemeentes verantwoordelijk voor de uitvoering van de Jeugdwet en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) bij de gemeenten. Plotseling moesten gemeenten zich niet alleen bezighouden met de inkoop maar ook met de controle op de kwaliteit van de zorg. In de regio Eemland is de controle op de Wmo uitbesteed aan de GGD regio Utrecht. Voor een goed begrip: het gaat hier om controles naar de kwaliteit van de zorg.

Maar hoe zit het met de financiële controle? Wie controleert of geld wel naar zorg vloeit in plaats van naar de zakken van een directeur? Die taak ligt bij de gemeente.

IMG_1018.JPG
Hoofdkantoor Nedahuis/Kommak aan de Torenstraat

Op vragen van De Stadsbron zegt een woordvoerder van de gemeente Amersfoort dat sinds 1 januari 2015 vijf gevallen zijn ontdekt waarin een zorgaanbieder niet rechtmatig handelde. Steeds bleek sprake van administratieve fouten. ‘In al die gevallen is er aan het eind van het onderzoek een confrontatiegesprek geweest met de zorgaanbieder door de toezichthouder sociaal domein. De teveel betaalde zorgkosten zijn in alle vijf de gevallen terugbetaald.’

Maar pas in 2019 stelt de gemeente Amersfoort een Fraudebeleidskader vast. De definitie van rechtmatigheid luidt: onrechtmatig gebruik betreft handelingen in strijd met wet- en regelgeving ten laste van zorggelden. Onrechtmatig gebruik is volgens de gemeente te onderscheiden in fouten en fraude. Voor de fraudebestrijding heeft Amersfoort een voltijdbaan (1,0 fte) ingeruimd.

Op vragen hoevaak er al op rechtmatigheid is gecontroleerd en wat die controles hebben opgeleverd luidt het antwoord: ‘Er zijn nog geen resultaten gecommuniceerd, omdat het Fraudebeleid pas in het eerste jaar zit.’

Bij die controle maken de Eemland-gemeenten van de grootste zorgaanbieders een integrale analyse van onder andere omzet, winst, ontwikkeling van het eigen vermogen, omzet in verhouding tot het aantal werknemers (fte’s). Ook vergelijken de gemeenten de zorgaanbieders met vergelijkbare zorgaanbieders elders in het land. Maar waar de lokale bestuurders niet of onvoldoende naar kijken is de bedrijfsstructuur van een zorgbedrijf.

pandzeist.JPG
Bijzondere Zorg Midden-Nederland

Sinds de overheid besloot om marktwerking in de zorg gedeeltelijk toe te staan en het winstverbod voor kraam- en thuiszorg zelfs helemaal op te heffen, hebben zogeheten zorgcowboys zich op de zorg gestort als sprinkhanen op een oogst.

Waar voorheen zorg werd geleverd door stichtingen zonder winstoogmerk, bestaat een beetje zorgbedrijf uit een stichting, een reeks besloten vennootschappen met aan de top een holding of een stichting administratiekantoor of beide. Met dergelijke structuren is de Wet normering topinkomens (Wnt) simpel te ontduiken.

Hoe?

Door je als bestuurder een management- of beheersvergoeding te laten uitkeren in een aparte bv, los van de zorgbv. Maar er zijn tal van trucs om zorggeld weg te sluizen. Iedere accountant kent ze en, helaas, zijn veel van hen bereid om op dit vlak ‘creatief’ met de zorgbestuurders mee te denken.

Bestuurders kunnen hun gang gaan omdat de overheid met het toelaten van marktwerking in de zorg heeft verzuimd een toezichtapparaat op te tuigen met mensen met kennis van bedrijfsstructuren en geldstromen. Maar dat is niet gebeurd. Met als resultaat dat in de zorg bestuurders (lang niet allemaal, maar wel veel) inmiddels miljoenen hebben vergaard. Dit verklaart deels waarom de kosten van de zorg in 2018 voor het eerst de grens van 100 miljard euro overschreden.

Na alle onthullingen over zorgcowboys lijkt er nu eindelijk iets te veranderen. Mede naar aanleiding van de kwestie PrivaZorg, waar dankzij een schimmige bedrijfsstructuur miljoenen konden wegvloeien naar de eigenaren, startte de IGJ vlak voor de zomer in samenwerking met de NZa een team dat dit soort structuren moet gaan bekijken. Dat team moet nog worden uitgebreid met forensische accountants.

Ook minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport is inmiddels wakker. Hij werkt aan een wet die de gegevensuitwisseling over frauderende zorgbedrijven moet vergemakkelijken. Ook wil hij nog dit najaar komen met wetten voor beter intern en extern toezicht.

8877_fullimage_stadhuis.jpg
Gemeentehuis Amersfoort

Op nationaal niveau lijkt nu het nodige te gebeuren. Het is laat, maar beter laat dan nooit. Maar hoe zit het lokaal? De gemeente Amersfoort heeft nu eindelijk een Fraudebeleidskader. En een ambtenaar die al dan niet samen met collega’s uit de regio onrechtmatige uitgaven in de zorg moet aanpakken.

Is dit genoeg? Ik vrees van niet. Het doorzien van complexe bedrijfsstructuren vergt veel kennis en tijd. De plaatselijke politiek zou kunnen aandringen op betere controles op de Jeugdwet en de Wmo, maar misstanden in de zorg lijkt de plaatselijke politiek niet te interesseren. Na publicaties van De Stadsbron was het alleen de SP die vragen stelde.  De PvdA stelde het college vragen n.a.v. de zorgcowboys-reportage van Follow the Money, De Monitor en Reporter radaio. Van de overige partijen kwam slechts een oorverdovende stilte. Terwijl ook in de gemeente Amersfoort de tekorten op de Jeugdwet en Wmo flink oplopen. Maar misschien zijn er meer schandalen en onthullingen nodig om de politici in beweging te krijgen en het plaatselijke fraudeteam uit te breiden.

(maak u bekend met uw volledige naam)

opmerkingen

Steun de Stadsbron!

U steunt ons met een gift via IDeal al met een bedrag vanaf 2 euro per artikel.

Draag bij!