De veldleeuwerik stijgt als hij een vrouwtje wil imponeren honderd meter op om vervolgens uitbundig zingend in een duikvlucht op haar af te vliegen en een keurige landing, pal naast haar, te maken. Hij doet dat alleen in de lente. De rest van het jaar houdt het vogeltje zich gedeisd, dan heeft hij het te druk met naar voedsel zoeken om met een volle tank een doorstart te kunnen maken naar zuidelijker oorden. Er bestaan ook veldleeuweriken die in ons land overwinteren, zij komen uit het noorden en halen hun vleugeltjes op voor onze milde winters.
Allemaal leuk en aardig, maar het gaat al decennialang helemaal niet goed met de veldleeuwerik. Sinds de jaren 60 van de vorige eeuw daalde het aantal exemplaren in Nederland met 95 procent. De veldleeuwerik is onder de vogels één van de grootste slachtoffers van de intensieve landbouw.
Het is daarom zo fijn dat het Utrechts Landschap, eigenaar en beheerder van het Park Vliegbasis Soesterberg, de zeldzame schrale graslanden op het 500 hectaren grote natuurterrein speciaal voor de veldleeuwerik reserveert. Het is voor de wandelaar en fietser, die van harte welkom zijn op wat tot 2008 een militair vliegveld was, ten strengste verboden de grasstroken, oftewel de kraamkamer van de veldleeuwerik, te betreden.
Niet alleen de veldleeuwerik voelt zich er thuis, ook de egel, boommarter, das, vos en bunzing hebben er inmiddels een plekje gevonden. Vleermuizen hadden al veel eerder in de smiezen dat het er prima vertoeven is. Zij kraakten de onverwoestbare shelters, schuilplaatsen, die vanaf 1954 werden gebouwd ten behoeve van het USAF 32 Tactical Fighter Squadron, de Amerikaanse eenheden die de vliegbasis Soesterberg veertig jaar met de Nederlanders ‘deelden’.
Veertien jaar na het vertrek van de Amerikanen werd vliegbasis Soesterberg vanwege bezuinigingen op de defensiebegroting gesloten. Vanaf dat moment, in 2008, vonden er in de gemeentehuizen van Soest en Zeist en bij de provincie Utrecht voortdurend debatten plaats over de toekomst van het gebied. Te langen leste werd gekozen voor natuur, cultuur en recreatie. Om de noodzakelijke aanpassingen te kunnen financieren, zouden er ook woningen moeten komen, om precies te zijn in de zuidelijke rand, grenzend aan Soesterberg-Noord.
Terwijl het Utrechts Landschap aan de slag ging met de natuur en de aanleg van wandel- en fietsroutes en bovendien in 2014 het prachtige Nationaal Militair Museum kon worden geopend, moet de eerste steen voor de woningbouw nog worden gelegd. Het aantal te bouwen huizen is inmiddels fors verlaagd naar rond de 250, maar de volgens het provinciebestuur benodigde opbrengst zal er niet minder om zijn om de doodeenvoudige reden dat het uitsluitend woningen in het duurdere segment zullen worden. Stel je voor, zeg, betaalbare optrekjes op een locatie met zo’n fantastisch en ronduit uniek uitzicht, nee, dat kan de provincie Utrecht zich echt niet veroorloven.
De in totaal twintig hectaren provinciale bouwgrond moeten zo rendabel mogelijk worden geëxploiteerd en dat gebeurt allemaal rondom de in de jaren 50 gebouwde verkeerstoren die, als tastbare herinnering aan de Koude Oorlog, niet ten prooi zal vallen aan de slopershamer.
Overigens kan de veldleeuwerik straks fluiten naar een behoorlijke strook schraal grasland, want daarop moet dat villabuurtje verrijzen. De bijna 3300 meter lange en 45 meter brede hoofdstartbaan blijft buiten schot. Het is nagenoeg onmogelijk en sowieso onbetaalbaar om het één meter dikke beton te verwijderen.
