1 reactie

Stadsranden 1: Amersfoort Buyten

door Robin Bruinsma en Rob Gerritsen
14 mei 2020om 22:26u

Het zal u wellicht zijn ontgaan - de ontwikkeling voltrok zich uit het zicht en in betrekkelijke stilte - dat er weer een buurtje is bij gekomen. Tegen de gemeentegrens van Leusden aan, zeg maar gerust ‘er bovenop’, verrees Amersfoort Buyten, geen serieus stadsdeel zoals Almere Buiten, maar 55 stadsvilla’s, vrijstaand dan wel twee-onder-één-kap, op een lapje grond waarop tot 2008 het joodse psychiatrisch ziekenhuis Sinaï heeft gestaan.

stadsrand1-1.jpg

In 1960 verrichtte koningin Juliana de officiële opening van de instelling die was gebouwd ter vervanging van het Apeldoorns Bosch, de enige psychiatrische kliniek van Joodse signatuur in Europa waarvoor in 1943 op gruwelijke wijze het doek viel na de ontruiming door de Duitsers en de deportatie naar concentratiekampen van een groot deel van de patiënten en het personeel. Vrijwel niemand keerde terug.

Na de verhuizing van de kliniek van Amersfoort naar Amstelveen stond het gebouw aan de Laan 1914 een paar jaar leeg. Krakers vonden er nog even onderdak, maar moesten na enkele branden het veld ruimen. De slopers konden aan de slag. Opeens lag daar in die bosrijke omgeving een kaal perceel dat op de vastgoedmarkt goud waard bleek te zijn. Het zou toch nog bijna tien jaar duren voordat de eerste bewoners er hun intrek namen. De vraag naar de behoorlijk grote woningen op deze bijzondere locatie was groter dan het aanbod.

Amersfoort Buyten ligt met de rug tegen Kamp Amersfoort aan. In het vroege voorjaar, met de bomen nog in de knop, kun je de huizen zien als je over de schuldige paden van het Nationaal Monument wandelt, op weg naar de Stenen Man of langs de levensgrote portretten van overlevenden (gemaakt door Frank Diemel) van het Polizeiliches Durchgangslager. Even verderop, vlakbij een doorgangetje naar het villabuurtje, staat een muurreliëf van drie bij vier meter uit de gevel van Sinaï, een kunstwerk met een gewicht van 6000 kilo van Lex Horn die met joodse symbolen verwijst naar de verschrikkingen van de Holocaust en hoop op nieuw leven verbeeldt met een duif.

In het opvallend kinderrijke Amersfoort Buyten (met in veel voortuinen een trampoline) skate, springt of voetbalt de jeugd die coronavrij heeft op een knisperende lentedag de overtollige energie eruit. De autoluwe straten dragen de namen van de vrijheidsstrijders Gandhi en Mandela en Bonhoeffer.

Dietrich Bonhoeffer was een Duitse predikant en theoloog die zich actief verzette tegen de nazi’s en vlak voor het einde van de Tweede Wereldoorlog werd opgehangen.

stadsrand1-2.jpg

stadsrand1-3.jpg

bijsluiter

Dit is deel 1 van een nieuwe, maandelijkse serie over de randen van de stad Amersfoort en - te zijner tijd - van de omliggende plaatsen. 

(maak u bekend met uw volledige naam)

opmerkingen

Steun de Stadsbron!

U steunt ons met een gift via IDeal al met een bedrag vanaf 2 euro per artikel.

Draag bij!