In Amersfoort-Noord grenzen het beloofde land en Palestina aan elkaar. De scheiding tussen de bebouwing van Vathorst, waar duizenden nieuwe Amersfoorters een woonplekje hebben gevonden, en de weidegronden aan gene zijde wordt gevormd door het verbrede en gekanaliseerde riviertje de Laak.
Palestina lag tot 1997 geheel in Nijkerk. Amersfoort snoepte er toen het zuidelijke gedeelte vanaf om zo de voor de ontwikkeling van Vathorst (de Laak Noord) benodigde bouwgrond te verwerven. En gebouwd werd er!
Op de onbebouwd gebleven percelen zullen hooguit een paar woonpanden met erf komen, de rest zal worden ingericht ten gerieve van weidevogels, wandelaars en moestuinders. Ook ’t Hammetje, de vijver met droomkasteel van wijlen Willem Ham, krijgt op de een of andere manier een recreatieve functie. Daar zullen de wijkbewoners stellig vrede mee hebben, maar echt opgelucht ademhalen doen ze pas als er een streep gaat door de fel bekritiseerde voorgenomen aanleg van zonnevelden in het nu nog maagdelijk Laaklandschap.
Toen Willem Ham in 1960 een flink stuk van Palestina verwierf, deed hij dat met een vooropgezet plan. Hij wierp vanaf 1988 bij een ondergelopen zandput, uitgegraven ten behoeve van de A28, een vesting op tegen het oprukkende Amersfoort en welbeschouwd is hij postuum in zijn opzet geslaagd. Verder dan tot aan de Domstraat zal Vathorst niet groeien. Daar houdt een ferme rij populieren de wacht en wie even verderop rechts de Palestinaweg opdraait, zit ineens in het open landschap van Palestina, genoemd naar een boerderij uit het midden van de negentiende eeuw.
De buurtschap Palestina strekt zich uit tot het Nijkerkse gehucht Holk. Er staan een stuk of twintig (woon)boerderijen, er wonen vijftig mensen in de polder, je kunt er eieren (vrije uitloop), appelsap en -moes en honing kopen en het kan op een buienrijke herfstdag zomaar gebeuren dat er drie overwinterende ooievaars de oevers van een sloot bezetten.
In Palestina vang je stad en land in één veelzeggende blik: grazende koeien op de voorgrond en de drie hoogste van de vier woontorens aan de Enkhuizenstraat als inmiddels toch wel karakteristieke blikvangers van het nieuwe Amersfoort op de achtergrond. In de schaduw van die appartementencomplexen krijgt het toekomstige buurtje Hanzekade steeds meer vorm. Hier, in een bescheiden driehoek tegen het talud van de Verbindingsweg aan en onzichtbaar vanaf de snelweg dankzij een geluidswal, komen 75 woningen in diverse vormen en 36 kleinschalige bedrijfsunits. Het past zo op het lekenoog precies.
Die Verbindingsweg loopt vrijwel geheel parallel aan de A28 en werd aangelegd ten behoeve van een op- en afrit voor Vathorst en de Nijkerkse uitbreidingswijk Corlaer. Om die aansluiting mogelijk te maken, moest grond worden gekocht van paradijsvogel Willem Ham. De transactie vond in 2005 plaats, een jaar later overleed Willem.
Mede dankzij deze ontsluiting (en de situering van Amersfoort in het hart van Nederland) lieten het Rijksmuseum, het Nederlands Openluchtmuseum, Paleis ’t Loo en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed er hun gezamenlijke depot bouwen. Dit CollectieCentrum Nederland heeft een oppervlakte van 31.500 vierkante meter, werd volledig duurzaam naast de Warmtekrachtcentrale Vathorst uit de grond getrokken en biedt ruimte aan 350.000 objecten.
Dat het station Vathorst op loopafstand ligt, is mooi meegenomen.
En in de pauze kunnen de medewerkers een ommetje maken in Palestina.
